کیفیت تولید خودرو در ایران چگونه باید تغییر کند؟

فارو کیفیت پایین و گرانی خودروهای داخلی دو انتقاد قدیمی مردم و کارشناسان صنعت خودرو است که همچنان پابرجاست. این نارضایتی تا جایی پیش رفت که دو روز پیش مدیریت به درستی این انتقادات و نارضایتی ها را خواند و گفت: این همه حمایت در سال های اخیر از خودروسازی کشور شده، کیفیت خودرو خوب نیست. یعنی اعتراض مردم موجه است، صنعت نتوانسته رضایت مشتری را جلب کند.

به گزارش فراار، اکنون رضا فاطمی امین وزیر صمت شکایاتی از رهبر معظم انقلاب اسلامی در خصوص کیفیت و مسئولیت پذیری خودرو دریافت کرده است. وی در توضیح علت پایین بودن کیفیت خودروها، 70 درصد کیفیت خودرو را به قطعات و 30 درصد به مونتاژ و تولید نهایی اعلام کرد.

وی معتقد است رابطه نادرست خودروساز و قطعه ساز منجر به کاهش کیفیت قطعه شده است. وزیر صمت گفت: چون خودروسازان برای قطعه سازان هزینه ای پرداخت نمی کنند، قطعه سازان مجبور به کاهش کیفیت قطعات به دلیل ضرر و زیان هستند. از سوی دیگر خودروساز قادر به توقف تولید خود نیست و به همین دلیل از قطعات بی کیفیت استفاده می کند.

فاطمی امین برای ارتقای کیفیت خودروهای داخلی نیز گفت که در حال تهیه برنامه راهبردی برای خودرو هستند اما نگفت که این برنامه راهبردی شامل چه جزئیاتی است و چگونه منجر به افزایش کیفیت تولید خودرو در ایران می شود.

فربد زاوه، کارشناس خودرو در زمینه راهکارهای بهبود کیفیت خودرو در ایران، در گفت و گو با فرارو وی گفت: بحث کیفیت امروز مطرح نیست. مردم چهل سال است که ماشین می خرند و هر بلایی سرشان می آید. اما از طرفی عده ای می گویند باید استقامت کرد و ما روزی به دروازه های پیشرفت و توسعه و تمدن خواهیم رسید. اما ما هرگز به آنجا نخواهیم رسید. بعد افراد جدیدی می روند و می آیند. با این حال، اعضای جدید در مورد قبلی ها نیز صحبت می کنند. یکی می آید می گوید 20 سال به من بده، یکی می گوید 30 سال و زمان بده. اما در نهایت وضعیت همان است که بوده و هست.

وی ادامه داد: این موضوع که الان سیاسی شده، شرکتی است و چیزی در سطح اقتصاد کلان و سیاست های کلان کشور نبوده و نیست. این در واقع یک تجارت بین شرکت ها و مردم است. اما نیروهای حاکم در چهار دهه گذشته آن را به یک امر حاکمیتی تبدیل کرده اند. الان هم هیچ راه حل غیرسیاسی برای این مشکل وجود ندارد. این بدان معناست که این نیروهای سیاسی ابتدا باید بپذیرند که این یک پدیده تجاری و چیزی بین مردم و شرکت است. سپس به جای حمایت از کارتل ها و ذینفعان این بازار به سمت مردم رفته و منافع آنها را به حداکثر برسانید. از سوی دیگر برای به حداکثر رساندن منافع خود باید بازار را در همه زمینه ها اعم از تولید و واردات باز نگه دارند.

یک کارشناس خودرو افزود: اگر بین چهار شرکت هم ورشکست شود، خوب است. طبیعی است که فردی که نتواند نیاز جامعه را برآورده کند و به آن آسیب برساند، با چنین چیزی مواجه شود. آسیبی که اکنون خودروسازان وارد می کنند بسیار وحشتناک تر است. 10 تا 15 هزار کشته در جاده ها داریم. ما سالانه ده ها میلیارد دلار یارانه انرژی پرداخت می کنیم. هوای آلوده داریم بدترین چیز این است که سرمایه اجتماعی رژیم را به حراج گذاشتند. در واقع نارضایتی از کیفیت به نارضایتی از سیستم حکومتی کشور تبدیل شده است.

زاوه با اشاره به اینکه خودروسازان حتی به توصیه های مدیریتی توجه نمی کنند، گفت: دیروز خودروسازان صف کشیدند و از مدیریت عذرخواهی کردند. اما او گفت که مردم ناراضی هستند. پس چرا خودروسازان از مدیریت عذرخواهی می کنند، باید بابت کاری که کردند از مردم عذرخواهی کنند. اما می بینیم که خودروسازان نیز همین مسیر را در پیش گرفته اند. بنابراین به نظر من اولین راه حل برای این موضوع راه حل سیاسی است. راه حل سیاسی مجازات و محاکمه همه کسانی است که در طول چند دهه این فضای نامطلوب و اخبار کذب را ایجاد کرده اند تا این روند ادامه پیدا نکند.

وی افزود: قبل از اینکه از مدیریت انتقاد کنیم می گفتیم صنعت خودرو کارآمد نیست و مردم ناراضی هستند و ما را متهم به غرب زدگی، وارداتی و ضد داخلی می کردند. اما حالا که رهبری وارد عمل شده دیگر نمی تواند اتهامات زنان را تکرار کند. یک ماه پیش بسیار کارآمدی نظام در مورد واردات خودرو گفته بود که خلاف سیاست های نظام است. سیاست‌های نظام برای سرکوب مردم برای خرید کالاهایی مانند لوازم خانگی، خودرو و هر چیز دیگری کجا بود. پس اولین قدم مجازات دروغگو است. به طوری که هیچ کس دیگری دروغ نمی گوید. از مردی که می خواست برود صادرات به سنگال و ونزوئلا و غیره. هر کس تصویر اشتباهی ارائه کند، ما همان راهی را که هستیم می رویم. این شخص از اعتماد به نفس سوء استفاده کرده است. یا احمقانه بود، یا می‌دانست در بالا چه می‌گوید، و این کار را کرد. پس این اولین قدم است. یعنی تا زمانی که این کار را انجام ندهید، دروغ مرتب می شود و مشکل حل نمی شود.

وی با بیان اینکه گام دوم آزادسازی فضا است، گفت: باید بگذاریم همه فکر کنند، یعنی آنها فکر کنند نه ما. پس چشم نگهبان را در میان مردم جمع کنید. یعنی مثلا افراد باید صلاحیت ورود به این حوزه را داشته باشند. من واقعاً معنی این جملات را نمی فهمم. یعنی برای ورود به صنعت خودرو باید شرایط لازم را داشته باشد. این صلاحیت چگونه بررسی می شود؟ ملاک واجد شرایط بودن کیست؟ چه کسی جرأت کرد ملاک صلاحیت در کشور باشد. به همین دلیل است که ما باید آنها را جمع کنیم و به هر ایرانی که می خواهد در این زمینه کار کند، اجازه دهیم این فرصت را داشته باشد. باید فضای رقابتی وجود داشته باشد و هیچکس برای آن تصمیم نگیرد و فرد باید در مورد سرمایه گذاری خود تصمیم بگیرد.

زاوه تاکید کرد: مطمئن باشید در صورت تامین چنین زمینی در مدت 5 تا 6 سال تمامی این مشکلات برطرف می شود. فضای کسب و کار ایران در حال حاضر مسموم است. اگر واقعاً می خواهید وسایل منزل خود را بسازید، قطعاً محکوم به شکست خواهید بود. در نهایت باید 4 یا 5 مدل خودرو در باری چند صد هزار عددی تولید کنیم که لزوما مصرف داخلی ندارند. ضمن اینکه مصرف داخلی ما باید باز باشد تا مردم هر وسیله ای را که می خواهند بیاورند و استفاده کنند. اینها دو موضوع متفاوت هستند. آیا صنعت پتروشیمی ما الان فقط برای صنعت داخلی تولید می کند؟ آیا کسی در صنعت پتروشیمی فقط به فکر بازار داخلی است؟ آیا کسی در صنعت فولاد، سیمان و … اینگونه فکر می کند؟ در اینجا نیز باید محدودیت های واردات برداشته شود تا کیفیت عرضه آنها افزایش یابد.

وی افزود: اکنون باید به سمت بازار آزاد برویم و از آنجا موضوع حمایت از صنعت را با بهبود شرایط کسب و کار مطرح کنیم. تنها راه این است که کسب و کار را بهبود ببخشید تا همه توانایی کسب و کار را در یک زمینه ببینند و به راحتی شروع کنند. حال اگر قصد ثبت شرکت در ایران را دارید از لحظه ای که تصمیم می گیرید تا لحظه ای می توانید به نقطه صفر برسید. یعنی مثلا داشتن کارت بازرگانی. کدهای مالیاتی داشته باشید دو سال طول می کشد. پس چطور توقع داریم در چنین شرایطی به ما دستور دهند که کار درست را انجام دهیم و همه چیز را درست انجام دهیم؟ آیا چنین مشکلی امکان پذیر است؟ آیا تا به حال ساخته شده است که از ابتدا ساخته شود؟

زاوه گفت: ما باید برای برداشتن محدودیت ها و محاکمه همه دروغگوها حرکت کنیم. همه آنها را مجازات کنید تا کسی در این کشور دروغ نگوید. تا همه کسانی که به مردم دروغ گفته اند بدانند چه عواقبی برای آن ها دارد.